Paul Ehrlich, wielki naukowiec i lekarz, twórca nowoczesnej chemioterapii, laureat Nagrody Nobla i wynalazca salvarsanu urodził się 14 marca 1854 roku w Strehlen. Pozostaje on jednym z najbardziej znanych synów swojego miasta. Jego rodzinny dom znajdował się w Rynku i nosił numer 28 (strona zachodnia przy skrzyżowaniu z obecną ulicą Zamkową).
Kamieniczka o nr 26 i 27 tworzą jeden obiekt jakim był Hotel zum schwarzen Bär. Z prawej strony, ostatnia z pierzei zachodniej kamieniczka nr 28 (dom laureata nagrody Nobla - Paula Ehrlicha )
Fragment z lewej strony kamieniczki nr 28 - domu laureata nagrody Nobla - Paula Ehrlicha i uliczkę nazwaną jego imieniem. Obecnie jest to ulica Zamkowa.
Mały Paul mieszkał tu ze swoimi rodzicami: ojcem Ismarem Ehrlichem (1818-1898) i matką Rosą z domu Weigert (1826-1909). Paul był drugim z pięciorga dzieci swoich rodziców i jedynym synem. Jego rodzina należała do bardzo szanowanych i zamożnych rodzin pochodzenia żydowskiego. Dziadek Paula od strony ojca – Heymann Ehrlich (17840- 1873) przybył do Stehlen z Michelwitz (okolice Brzegu) i był destylatorem i handlarzem zbożem a dziadek od strony matki – Abraham Weigert (1785-1868) był sukiennikiem i destylatorem. Wcześniej pracował w gorzelni na Górnym Śląsku w miejscowości Olesno. Ojciec Paula był producentem likierów i agentem loteryjnym. Rodzina Ehrlichów należała do elity lokalnej społeczności żydowskiej, a dziadek Ismar był nawet przez pewien czas przewodniczącym tutejszej gminy żydowskiej. Sytuacja materialna rodziny Paula była na tyle dobra, że w 1884r. opuścili na stałe Strehlen i wyprowadzili się do Berlina, co łączyło się m.in. z objęciem przez Paula posady adiunkta na jednej z berlińskich uczelni.
Mały Paul dorastał w atmosferze sprzyjającej rozwojowi intelektualnemu i duchowemu. Dziadek Paula był człowiekiem, który cieszył się ogromnym szacunkiem mieszkańców miasta, a jego dom był głównym miejscem spotkań miejscowych notabli, którzy chętnie spędzali czas w towarzystwie człowieka niezwykle oddanego sprawom miasta, a przy tym sympatycznego, dowcipnego i zawsze służącego pomocą. Heymann Ehrlich był samoukiem o dużej wiedzy ogólnej, bardzo oczytanym. Szczególnie interesował się historią i badaniami naukowymi. Bardzo popularne były jego wykłady, które prowadził dla różnych środowisk w mieście. Sam również pisał przypowieści i wiersze . Mimo swojego dość sporego majątku, dziadek żył skromnie. Miał tylko jedną pasję, a było nią wzbogacanie własnej biblioteki w unikatowe dzieła, jak np. „Kosmos” Aleksandra von Humboldtsa, czterotomowe dzieło, w którym zebrana była, w sposób niedościgniony, cała przyrodnicza wiedza ówczesnych czasów. Mały Paul mógł do woli korzystać z biblioteki dziadka. Również ojciec Paula – Ismar był wykształconym i oczytanym człowiekiem. Szczególnie interesował się historią i geografią. Z kolei matka pochodziła ze znanej śląskiej rodziny żydowskiej, z której wywodziło się wielu znanych ludzi o różnych specjalnościach i talentach. Byli wśród nich: lekarze, przyrodnicy, nauczyciele, m.in. znany patolog Carl Weigert (1845-1904), kuzyn Paula, który był znanym profesorem na uczelni w Lipsku, a potem dyrektorem Patologiczno-Anatomicznego Instytutu we Frankfurcie nad Menem. Wpływ tego, o dziewięć lat starszego, krewnego na Paula Ehrlicha był ogromny i to właśnie on sprawił, że młody Paul rozpoczął eksperymenty z barwnikami, zwłaszcza z nowoczesnym barwnikiem jakim była wówczas anilina oraz rozpoczął późniejsze badania nad komórkami.
Już jako dziecko, Paul posiadał w domu swoich rodziców w Rynku małe laboratorium, w którym eksperymentował z chemikaliami i barwnikami. Do rodzinnej legendy przeszła historia opowiadająca o tym jak mały Paul, ku przerażeniu właśnej matki, przefarbował dwa białe gołębie na kolor niebieski. Znana jest także opowieść o tym, że strzelińscy farmaceuci korzystali z receptury Paula (wówczas 9 – letniego) przy produkcji kropli na kaszel.
Paul Ehrlich był uczniem, najpierw szkoły podstawowej w Strehlen, a później Gimnazjum Marii – Magdaleny we Wrocławiu. Przez cały okres nauki utrzymywał się z niewielkiego stypendium i żył bardzo skromnie. Podczas wakacji wracał zawsze do domu swoich rodziców - do Strehlen, znajdujac tu miłość i zrozumienie. Jeden z jego przyjaciół opowiadał po latach, że zawsze pomagał Paulowi pakować walizkę na wyjazd, ponieważ on sam nie radził sobie w praktycznych dziedzinach życia będąc wyjątkowym niezdarą. Potwierdza to tylko regułę, że ludzie wielcy, skupiają się tylko na rzeczach ważnych, sprawy doczesne są im obce. Sam Paul, podsumowaując swoje roztargninie, powtarzał wielokrotnie: „Nigdy nie mogę sobie przypomnieć czy w rzeczywistości Ziemia krąży wokół Słońca czy Słońce wokół Ziemi”. Jeden z nauczycieli Ehrlicha dr. Tardy wspomina go z ogromną życzliwością, doceniając jego ogromną wiedzę i fakt, że zawsze starał się być najlepszy w klasie. Podkreślał także dużą skromność swojego ucznia i pokorę w zdobywaniu wiedzy. Nigdy nie wysuwał się na pierwszy plan, zawsze czekał aż zostanie zauważony i doceniony. Wzywany do odpowiedzi odpowiadał rzeczowo, spokojnie, zawsze zaskakując swoją ogromną wiedzą i przygotowaniem do lekcji. Byłbym bardzo zadowolony z mojego ucznia – dodaje nauczyciel – gdyby nie jego brak talentu do nauki greki. Na tym polu widoczny był jego całkowity brak zdolności. Podobnie rzecz się miała z pisaniem esejów w rodzimym języku. W autobiograficznym szkicu Paul Ehrlich wspomina siebie jako przeciętnego ucznia bez wyraźnych talentów. Za to z dużą dozą skromności dostrzega dokonania innego szkolnego kolegi Wilhelma Oswalda, chemika i filozofa, późniejszego laureata Nagrody Nobla w dziedzinie chemii.
W marcu 1872 r. Paul otrzymuje świadectwo ukończenia szkoły. Otwierają się przed nim ogromne możliwości. I korzysta z tego, zagłębiając się w świat nauki, który dla niego stanowił sens istnienia i wolności.
Najważniejsze daty z życiorysu Paula:
1872 – rozpoczęcie studiów medycznych na Uniwersytecie we Wrocławiu, potem w Strasburgu i Lipsku
1874 – studia na kierunku fizyka w Strasburgu
1877 – egzamin państwowy we Wrocławiu
1878 – rozpoczęcie pracy lekarza w Lipsku, potem asystenta dyrektora medycznego w słynnej berlińskiej klinice profesora Theodora Frericha - Charite
1883- ślub z Hedwigą Pinkus w Neustadt
1884 – narodziny córki Stefanii i objęcie funkcji adiunkta na uczelni w Berlinie.
1891 – Rozpoczęcie pracy w Instytucie Chorób Zakaźnych w Berlinie na zaproszenie Roberta Kocha (otrzymanie tytułu profesora nadzwyczajnego)
1896 – utworzenie przez Ehrlicha Instytutu Badań nad Surowicą w Berlinie
1898 – śmierć ojca
1899 – przeniesienie Instytutu do Frankfurtu i przemianowanie go na Instytut Terapii Doświadczalnej
1901 – utworzenie Departamentu Badań nad chorobami nowotworowymi
1903 – złoty medal za zasługi dla medycyny
1904 – tytuł honorowego profesora Uniwersytetu w Getyndze i honorowego doktora Uniwersytetu w Chicago
1906 – powołanie Instytutu Chemioterapii we Franfurcie nad Menem, Paul Ehrlich zostaje dyrektorem Domu Georga Speyera - prywatnej fundacji badawczej powiązanej z Instytutem
1908 – Nagroda Nobla za badania w dziedzinie imunologii (wspólnie z Rosjaninem Ilją Metschnikowem)
1909 – śmierć matki, odkrycie Salwarsanu - leku wykorzystywanego w leczeniu kiły, choroby, która była w tym czasie jedną z najbardziej śmiertelnych chorób zakaźnych w Europie.
1914 – podpisanie przez Ehrlicha kontrowersyjnego „Manifestu dziewiędziesięciu trzech”, który był obroną militaryzmu i pochwałą polityki wojennej Niemiec.
20.08.2015 – Paul Ehrlich umiera w Bad Homburg po doznanym, kilka dni wcześniej, ataku serca. Został pochowany na Cmentarzu Żydowskim we Frankfurcie.
Tłumaczenie: Violetta Misa-Pachut
Serdeczne podziękowania dla Pani Violetty za udostępnienie tekstu na stronie: http://dolny-slask.org.pl/
mietok - Administrator
