Jesteś niezalogowany
NOWE KONTO

Polski Deutsch

      Zapomniałem hasło/login


ä ß ö ü ą ę ś ć ł ń ó ż ź
Nie znaleziono żadnego obiektu
opcje zaawansowane
Wyczyść

 
 
 
 
Detale architektoniczne
9
 
Cmentarz i teren przykościelny
12
 
Pomnik wojenny 1914-1918 (Wrocław Żerniki)
3
 
Epitafia
16
 
Wnętrza kościoła św. Wawrzyńca
9
 
 
 
 
  ID: 509287

Kościół św. Wawrzyńca

Katholische Kirche



Budowa
kon. XIII w.
 
Kościół Św. Wawrzyńca przy ul. Żernickiej na wrocławskich Żernikach. Nazwa wsi Żerniki, wzmiankowanej po raz pierwszy w 1257 r. (wte­dy Surnic, w 1370 Zirnic), wywodzi się od jej mieszkańców trudniących się wyrobem żerdzi. Już w drugiej połowie XIII w. pojawia się też określenie miejscowości - Nowy Kościół i z 1280 r. pochodzi najstarszy znany zapis o kościele in nova ecclesia. Z dokumentu tego wynika, iż wdowa po Henryku Pobożnym, księżna Anna (+ 1265), ustanowiła przy­wilej, który żernickiemu kościołowi ...
Kościół Św. Wawrzyńca przy ul. Żernickiej na wrocławskich Żernikach. Nazwa wsi Żerniki, wzmiankowanej po raz pierwszy w 1257 r. (wte­dy Surnic, w 1370 Zirnic), wywodzi się od jej mieszkańców trudniących się wyrobem żerdzi. Już w drugiej połowie XIII w. pojawia się też określenie miejscowości - Nowy Kościół i z 1280 r. pochodzi najstarszy znany zapis o kościele in nova ecclesia. Z dokumentu tego wynika, iż wdowa po Henryku Pobożnym, księżna Anna (+ 1265), ustanowiła przy­wilej, który żernickiemu kościołowi zapewniał 2 łany ziemi. W tej samej zapisce znajdujemy wzmiankę również o Bertoldzie, ówczesnym pro­boszczu miejscowej parafii. Sama wieś należała do wrocławskiego klasztoru klarysek; na jego rzecz w 1257 r. książę Henryk III zatwierdził pochodzące z niej dochody.

Wzmiankowany pierwszy kościół w Żernikach powstał w drugiej połowie XIII w. i od niego niewątpliwie wywodzi się wtórne określenie wsi - Nova ecclesia. Fundamenty pierwotnej świątyni, wzniesionej na rzucie prostokąta, z kwadratowym prezbiterium, zbudowano z rudy darniowej, mury zaś z cegły.
Gotycki kościół w formie zachowanej w zasadzie do dziś pochodzi z 1400 r. W czasach późniejszych jednak świątynia uległa licznym prze­mianom. Już w XV stuleciu prezbiterium nakryto krzyżowym sklepieniem. Przypuszczalnie też w tym samym stuleciu wzniesiona została górna część wieży, która podobnie jak dziś znajdowała się po stronie za­chodniej. W XVIII wieku powiększono okno. Główne wejście do kościoła znajdowało się pierwotnie od południa, portal zachodni zaś, w wieży, powstał dopiero w XIX stuleciu. Poprzednio od tej strony wieża miała w parterze okno, a pomieszczenie w owej dolnej kondygna­cji prawdopodobnie było kaplicą chrztów. Przedsionek przy średniowiecznym portalu południowym, podobnie jak portal zachodni, ma do­piero XIX-wieczną metrykę. Planowane w latach 1911-1914 dalsze przebudowy nie doszły do skutku z powodu wojny, a później z niewiadomych przyczyn też nie zostały zrealizowane.

Budowla zachowana do 1945 r. miała jeszcze mury pochodzące w większości z XIII w. oraz barokowy wystrój wnętrza, a z cennego wy­posażenia Lutsch wymienia dwa dzwony, z których jeden, o dolnej śred­nicy 105 cm, z interesującymi płaskorzeźbami, pochodził z 1493 r., drugi zaś, o średnicy 86 cm, z 1506 r. W czasie oblężenia miasta w 1945 r. doszło do kilkudniowych zaciętych walk o Żerniki. 23 II 1945 osiedle zna­lazło się w rękach wojsk radzieckich, a jego zabudowa znacznie ucier­piała. W gruzach legł również kościół Św. Wawrzyńca (wcześniej pod wezwaniem Św. Wawrzyńca i Św. Małgorzaty), którego zniszczenie oce­niano na 80 procent. Stan świątyni parafialnej na Żernikach byt taki - stwierdza W. Szetelnicki - że Niemcy byli zdania, iż nie da się jej od­budować nawet za 50 lat, a kuria administracji apostolskiej sądziła, że należy ją rozebrać i zbudować nową.

Tymczasem jednak, na przekór tym opiniom i - zdawałoby się - zdrowemu rozsądkowi, przybyły ze Lwowa ks. Justyn Kostek, od maja 1946 r. wikariusz parafii żernickiej, po zainstalowaniu się w pobliskim Jerzmanowie przystąpił w 1947 r. do odbudowy zrujnowanego zabytko­wego kościoła. Na początek przeznaczył na ten cel 100 tys. zł z loterii zorganizowanej przy współudziale parafian oraz 175 tys. zł własnych oszczędności. Następnie, jak poświadcza ks. W. Szetelnicki, wielką po­mocą była osobista subwencja prezydenta Bolesława Bieruta w wyso­kości 5 000 000 zł. oraz 800 000 zł przyznanych przez wojsko.

Odbudo­wa, prowadzona pod kierunkiem arch. Witolda Rawskiego, przy znacz­nym udziale parafian, którzy pracowali społecznie, trwała do 1950 r. Prace zostały zaprojektowane i wykonane niezwykle pieczołowicie, z widoczną troską o przywrócenie urokliwej gotyckiej świątyni jej stanu sprzed katastrofy w 1945 r. Kościół odzyskał swą dawną bryłę, z halą na rzucie prostokąta i prostym prezbiterium po stronie wschodniej. Po­dobnie też jak przed zburzeniem posiada stromy, dwuspadowy dach, wyższy nad główną częścią kościoła niż nad prezbiterium. Budowla po­kryta jest dachówką. Prezbiterium, otoczone przyporami, ma jak daw­niej krzyżowe sklepienie, którego żebra osadzone są na dwóch XV-wiecznych wspornikach z piaskowca. Do prezbiterium przylega zakrys­tia, a od wschodu ma ono zamurowane ostrołukowe okna. Nawa główna kościoła, otynkowana wewnątrz, barokizująca, pokryta była poprzednio prostym stropem z desek, a w trakcie odbudowy otrzymała ozdobny strop kasetonowy. Wieża od zachodu, z przyporami, wyrasta ponad dach kościoła i wieńczy ją stromy hełm. Po stronie północnej kościół ma jedno okno, a od południa trzy - wszystkie zakończone półokrągło i z witrażami. Z zewnątrz budowla nie jest otynkowana.

Źródło: Kościoły Wrocławia, Zygmunt Antkowiak, pod red. Ks. Józefa Patera, Wrocław 1991
Pokaż więcej Pokaż mniej
 

  • Data: 1755
    komentarze: 1
    Kościół św. Michała Archanioła w Muchoborze oraz kościół św. Wawrzyńca ...
  • Data: 1890-1915
    komentarze: 6
    Żerniki na pocztówce z przełomu XIX i XX w. U góry widoczna "Noc ...
  • Data: 1895-1899
    komentarze: 4
    Nowy Kościół na karcie pocztowej z końca XIX w.
  • Data: 1900-1920
    komentarze: 9
    Żerniki - na górze po lewej kościół św. Wawrzyńca, na dole po ...
  • Data: 1905-1910
    komentarze: 0
    Wrocław Żerniki.
  • Data: 1910-1920
    komentarze: 3
    Żerniki. Prawe górne zdjęcie - kościół pw. św. Wawrzyńca, lewe ...
  • Data: 1910-1929
    komentarze: 12
    Żerniki - kościół katolicki, piekarnia-ciastkarnia i kawiarnia-cukiernia.
  • Data: 1915
    komentarze: 2
    Kościół św. Wawrzyńca na Żernikach na unikatowej pocztówce z 1915 ...
  • Data: 1916
    komentarze: 1
    Żerniki na pocztówce z 1916r. Restauracja Zum Deutschen Kaiser ...
  • Data: 1919
    komentarze: 1
    Wrocław Żerniki. Stacja kolejowa, kościół, willa doktora, dom ...
  • Data: 1920-1933
    komentarze: 0
    Kościół św. Wawrzyńca.
  • Data: 1925-1928
    komentarze: 0
    Wrocław Żerniki. Kościół katolicki, sklep, pomnik wojenny i szkoła ...
  • Data: 1925-1928
    komentarze: 0
    Wrocław Żerniki. Sklep, kościół katolicki i pomnik wojenny, stacja ...
  • Data: 1925-1934
    komentarze: 8
    Kościół św. Wawrzyńca w Żernikach w pocz. XXw.
  • Data: 1945-02-20
    komentarze: 11
    Działa sowieckie na przedmieściach Breslau. 20-25 lutego 45. Foto ...
  • Data: 1967-06
    komentarze: 0
    Kościół od południa
  • Data: 1967-06
    komentarze: 0
    Przypory prezbiterium
  • Data: 1967-06
    komentarze: 0
    Gotycka bryła kościoła
  • Data: 2003-11-28
    komentarze: 3
    XIII wieczny kościół sw. Wawrzyńca na Żernikach. widok od południowego-wschodu
  • Data: 2003-11-28
    komentarze: 0
    Wczesnogotycki kościół św. Wawrzyńca - widok od zachodu
  • Data: 2005-10-23
    komentarze: 0
    Kościół w jesienne południe. Widok od wschodu.
  • Data: 2006
    komentarze: 0
    Kościół św. Wawrzyńca
  • Data: 2006
    komentarze: 0
    Nowa uliczka z stylowymi lampami i ławkami przed kościołem na ...
  • Data: 2006
    komentarze: 0
    Kościół na Żernikach.
  • Data: 2006-08-09
    komentarze: 0
    Kościół św. Wawrzyńca , widok od strony wejścia głównego.
  • Data: 2006-08-09
    komentarze: 0
    Kościół św. Wawrzyńca na Żernikach.
  • Data: 2006-08-09
    komentarze: 0
    Kościół św. Wawrzyńca na Żernikach.
  • Data: 2006-08-09
    komentarze: 0
    Kościół św. Wawrzyńca na Żernikach widziany zza cmentarnego muru.
  • Data: 2006-08-09
    komentarze: 0
    Kościół na Żernikach.
  • Data: 2006-09-15
    komentarze: 0
    Kościół św. Wawrzyńca
  • Data: 2006-09-15
    komentarze: 0
    Kościół św. Wawrzyńca
  • Data: 2006-09-15
    komentarze: 0
    Kościół św. Wawrzyńca
  • Data: 2006-10-30
    komentarze: 0
    Kościół św. Wawrzyńca widziany od ul. Objazdowej.
  • Data: 2007-04-13
    komentarze: 0
    Kościół św. Wawrzyńca na Żernikach.
  • Data: 2007-04-13
    komentarze: 0
    Kościół św. Wawrzyńca.
  • Data: 2007-04-13
    komentarze: 0
    Kościół św. Wawrzyńca, widok od strony południowej.
  • Data: 2007-04-13
    komentarze: 0
    Kościół św. Wawrzyńca, widok od strony północnej.
  • Data: 2007-04-13
    komentarze: 0
    Kościół św. Wawrzyńca, widok na wieżę.
  • Data: 2007-04-13
    komentarze: 0
    Kościół św. Wawrzyńca, główne wejście na teren przykościelny.
  • Data: 2009-09-08
    komentarze: 1
    Kościół p.w. św. Wawrzyńca.

Kościół św. Wawrzyńca na innych fotografiach
  • 1926 - 1928
  • 1945
  • 1945
  • 2014